Μεγάλος Αθηναϊκός Περίπατος: Τουριστική βιτρίνα και απονέκρωση του κέντρου της πόλης σε μια Αθήνα τσιμέντου και ασφυξίας

Μεγάλος Αθηναϊκός Περίπατος: Τουριστική βιτρίνα και απονέκρωση του κέντρου της πόλης σε μια Αθήνα τσιμέντου και ασφυξίας

Δήμος Αθηναίων και Κυβέρνηση θριαμβολογούν για το έργο ανάπλασης του Περιπάτου της Αθήνας που σχεδιάζεται να αποτελέσει μια τεράστιας έκτασης παρέμβαση στον οικιστικό και κυκλοφοριακό ιστό ολόκληρου του κέντρου της Αθήνας. Η ανάπλαση καταλαμβάνει μια τεράστια περιοχή που εκτείνεται γύρω από κεντρικούς οδικούς άξονες τις οδούς Β. Αμαλίας, Β. Όλγας, Ηρώδου Αττικού, Β. Σοφίας, Πανεπιστημίου, Αθηνάς, Μητροπόλεως και Ερμού, καθώς και την περιοχή της Πλάκας και του Εμπορικού Τριγώνου και την οδό Πατησίων (28ης Οκτωβρίου).

Το κυκλοφοριακό χάος και η ταλαιπωρία που έχει ήδη δημιουργήσει η πιλοτική εφαρμογή του έργου είναι μόνο μια μικρή όψη αυτού του σχεδιασμού που θα έχει συνολικότερες επιπτώσεις στη ζωή των Αθηναίων.

Δεν είναι πειστικές οι επικλήσεις του Κώστα Μπακογιάννη και των ιθυνόντων για τη δήθεν επιδίωξή τους να αποδώσουν εκτάσεις ελεύθερων χώρων ή πρασίνου δήθεν στους πολίτες της πρωτεύουσας. Η υποκριτική αυτή επιχειρηματολογία καταρρέει μπροστά στις πολιτικές που εφαρμόζουν οι ίδιες αυτές πολιτικές δυνάμεις και παρατάξεις, σήμερα αλλά και διαχρονικά, και οι οποίες έχουν κατασπαράξει κάθε σπιθαμή ελεύθερου χώρου στην Αθήνα και σε ολόκληρη την Αττική. Είναι οι ίδιοι που σήμερα, υπό το πρόσχημα του κορονοϊού παραδίδουν τους ελεύθερους χώρους, τις πλατείες, τις παραλίες για να γεμίσουν τραπεζοκαθίσματα, ξαπλώστρες κλπ. καταλύοντας πλήρως τον ελεύθερο και δημόσιο χαρακτήρα τους και καταργώντας ακόμη και τις υφιστάμενες δυνατότητες των κατοίκων για περίπατο στην πόλη ή για ελεύθερη απόλαυση της φύσης και της θάλασσας. Είναι οι ίδιοι που αξιοποίησαν την πανδημία για να αποχαρακτηρίζουν περιοχές φυσικού κάλλους, ακόμη και προστατευτόμενες περιοχές Natura, απελευθερώνοντας την ασύδοτη δόμηση και βιομηχανικές χρήσεις. Είναι οι ίδιοι που μετατρέπουν τις γειτονιές σε ατέλειωτους τσιμεντότοπους, τους ελεύθερους χώρους σε κέντρα εμπορικής αποκλειστικά χρήσης, μέσα από το ξεπούλημα δημόσιων χώρων σε μεγαλοεπιχειρηματίες. Οι ίδιοι που υποστήριξαν λυσσαλέα το περιβαλλοντοκτόνο νομοσχέδιο, τα έργα της Cosco στον Πειραιά, και που επιχαίρουν με την επικείμενη δήθεν είσοδο των μπουλντόζων στο Ελληνικό.

Αυτές οι παρεμβάσεις μεταβάλλουν δραστικά την εικόνα, αλλά και τη ζωή στην πόλη περιορίζοντας τους πραγματικά ελεύθερους δημόσιους χώρους περιπάτου, αναψυχής και απόλαυσης του φυσικού περιβάλλοντος. Παρεμβάσεις που σταδιακά αποκόβουν τους κατοίκους από την απόλαυση της πόλης τους και προσανατολίζουν τους χώρους της πόλης αποκλειστικά σε χρήσεις εμπορικής και τουριστικής εκμετάλλευσης.

Ο σχεδιαζόμενος περίπατος της Αθήνας δεν αποκλίνει καθόλου από τον ευρύτερο αυτό σχεδιασμό. Αντίθετα, είναι ένα σημαντικό τμήμα του. Ενός σχεδιασμού που επιδιώκει την συνολική αλλαγή της φυσιογνωμίας των κέντρων των πόλεων, την παράδοσή τους στην τουριστική αξιοποίηση, την απονέκρωση από τους κοινωνικούς αγώνες. Δεν είναι τυχαίο ότι οι επιλογές αυτές συμβαδίζουν με την έναρξη εκ νέου της συζήτησης για την μουσειοποίηση του ιστορικού χώρου του Πολυτεχνείου στην Πατησίων, αλλά και τη σύνδεση των αναπλάσεων με τα όργια καταστολής στο κέντρο της Αθήνας.  Οι περίφημοι «ελεύθεροι χώροι» που θα αποδοθούν από το έργο δεν προορίζονται για τους κατοίκους και την καθημερινότητά τους, αλλά θα αποτελούν στην πραγματικότητα χώρους περιπάτου κατά μήκος καταστημάτων, απόλυτα ενσωματωμένους σε ένα νέο κέντρο της Αθήνας που θα απευθύνεται σχεδόν αποκλειστικά στην τουριστική ψυχαγωγία. Αυτή θα είναι μια «νέα Αθήνα», ένα νέο κέντρο της πρωτεύουσας που δεν θα προορίζεται για τις ανάγκες των κατοίκων, την επαφή τους με το πράσινο ή τη φύση αλλά θα είναι φτιαγμένο για να αποτελεί μία μικρή τουριστούπολη.

Κανένα νέο λοιπόν δεν κομίζουν για την Αθήνα οι δυνάμεις της ΝΔ, προεξάρχων εκπρόσωπος της οποίας είναι και ο Δήμαρχος Αθηναίων, αλλά και όσες μνημονιακές δυνάμεις στήριξαν αυτό το σχεδιασμό (οι δημοτικές παρατάξεις του Νάσου Ηλιόπουλου, του Παύλου Γερουλάνου, του Γιώργου Βουλγαράκη και του Βασίλη Καπερνάρου). Όπως και διαχρονικά, έτσι και τώρα, για τις δυνάμεις αυτές “ελεύθεροι” χώροι και πράσινο νοούνται μόνο στο βαθμό που μπορούν να αξιοποιηθούν ως επιχειρηματικά assets της αχαλίνωτης τουριστικοποίησης. Την ίδια στιγμή η πλειονότητα των κατοίκων, των εργαζόμενων, σπρώχνονται να εξέλθουν του «τουριστικού κέντρου» μέσα από την ενίσχυση πολιτικών παράδοσης της κατοικίας στις επενδυτικές ορέξεις (airbnb, golden visa), απουσίας κάθε προστασίας των εργαζόμενων από την ασύδοτη άνοδο των ενοικίων στο κέντρο της Αθήνας. Στις γειτονιές, στους τόπους που ζει, εργάζεται, κοινωνικοποιείται η μεγάλη πλειοψηφία των Αθηναίων και συνολικά της Αττικής, το πράσινο και οι ελεύθεροι χώροι σώνονται επικίνδυνα για να μετατραπούν σε εμπορικά κέντρα, malls, καζίνο, ή επιπλέον εγκαταστάσεις για τα κέρδη μεγαθηρίων, όπως θυσιάζεται η Πειραϊκή για την Cosco.  

Η μετατροπή  του κέντρου της Αθήνας σε «περατζάδα τουριστών» δεν σχετίζεται με τα συμφέροντα και τις ανάγκες της μεγάλης πλειοψηφίας ων κατοίκων. Είναι μία ιδιαίτερα «βολική» επιλογή για τις δυνάμεις που την προωθούν, για να εξωθηθούν οι εργαζόμενοι, αλλά και οι διεκδικήσεις και οι αγώνες τους, από το κέντρο της πόλης. Για να οδηγήσουν στον κατακερματισμό των λαϊκών διεκδικήσεων και να «γλιτώσουν» από την πίεση που ασκούν οι μαζικοί αγώνες των εργαζομένων, της νεολαίας, οι πλατιές διαδηλώσεις και απεργιακές κινητοποιήσεις στα κέντρα λήψης των κυβερνητικών αποφάσεων που συγκεντρώνονται στο κέντρο.

Οι δυνάμεις της αυτοδιοίκησης, τα κινήματα των κατοίκων πρέπει να προτάξουν τους αγώνες για πραγματική απόδοση της πόλης στους κατοίκους, για να πάψουν οι πολιτικές τσιμεντοποίησης και ξεπουλήματος των ελεύθερων χώρων, για περισσότερο πράσινο και δημόσιο χώρο για όλους και όλες στο κέντρο και τις γειτονιές μας.