Γοργά βήματα προς μια αυτοδιοίκηση αντιδημοκρατική, παραδομένη στα σχέδια παράδοσης των ΟΤΑ στα ιδιωτικά συμφέροντα.
Η κυβέρνηση της ΝΔ, με πρόσχημα τα ζητήματα «κυβερνησιμότητας» των Δήμων και των Περιφερειών που δήθεν διαμορφώνονται από την εφαρμογή της (ούτως ή άλλως κουτσουρεμένης) απλής αναλογικής του Κλεισθένη 1, εισάγει προς ψήφιση ένα νομοσχέδιο που απομειώνει ακόμα περισσότερο τις αρμοδιότητες των δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων. Όλες οι τροποποιήσεις κινούνται σε αντιδημοκρατική κατεύθυνση και νοθεύουν την βούληση των πολιτών, όπως εκφράστηκε στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Η δήθεν έλλειψη «κυβερνησιμότητας» αποτελεί μόνο την αφορμή για την κατεπείγουσα ψήφιση μέτρων που αλλάζουν πτυχές του χάρτη των αρμοδιοτήτων των συλλογικών οργάνων της ΤΑ, αφού, σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από την ανάλυση των αποτελεσμάτων των αυτοδιοικητικών εκλογών, στην πλειοψηφία των δήμων, οι παρατάξεις των δημάρχων διαθέτουν ήδη πλειοψηφίες.
Ορισμένες από τις προτεινόμενες τροποποιήσεις είναι οι εξής:
Α) Θεσπίζεται διαδικασία για την σύμπραξη παρατάξεων. Οι συμπράξεις μπορούν να γίνονται από δύο ή περισσότερες παρατάξεις, υπό την προϋπόθεση ότι η μία από αυτές θα είναι η παράταξη του δημάρχου, ή του περιφερειάρχη. Η σύμπραξη δεν ανακαλείται, ενώ όλοι οι δημοτικοί και περιφερειακοί σύμβουλοι των συμπραττουσών παρατάξεων λογίζονται έκτοτε ως σύμβουλοι της παράταξης του δημάρχου, ή του περιφερειάρχη. Έτσι, αντί να διαμορφώνονται συναινέσεις ή κοινές κατευθύνσεις ανά θέμα, συγκροτείται μία θεσμοθετημένη πολιτική συμμαχία μεταξύ παρατάξεων, η οποία μάλιστα δεν μπορεί να καταργηθεί, ώστε να εξασφαλίζονται, χωρίς πολλά – πολλά, οι απαιτούμενες πλειοψηφίες σε σχέση με όλα τα πιθανά ζητήματα. Μάλιστα, τη διαδικασία σύμπραξης παρατάξεων αρκεί για να κινήσει η βούληση της απόλυτης πλειοψηφίας των προς σύμπραξη παρατάξεων,ουσιαστικά ανατρέποντας την πολιτική βάση της εκλογής και παραβλέποντας τις θέσεις έως και των μισών εκλεγμένων συμβούλων!Μια τέτοια διαδικασία είναι ικανή να οδηγήσει σε τεχνητές, ασφυκτικές, υπερ-πλειοψηφίες, για τη συγκρότηση των οποίων ουδέποτε ερωτήθηκε ο πολίτης και οι οποίες καθιστούν ακόμη πιο δυσχερή την πλουραλιστική συζήτηση εντός του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου. Είναι ενδεικτικό ότι ένα δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο που με την ψήφο των πολιτών αναδείχθηκε με μία πλειοψηφική δύναμη αλλά και άλλες δυνάμεις με αξιόλογα ποσοστά με τη λογική της ύπαρξης αντίπαλου δέους στην ηγετική παράταξη μπορεί ερήμην του εκλογικού σώματος να αποκτήσει μια ηγεσία με διπλάσιο ποσοστό και την εξαφάνιση ισχυρής αντιπολίτευσης εντός του συμβουλίου, μόνο μέσα από συνεννοήσεις και συμπράξεις κάποιων στελεχών των οικείων παρατάξεων, ερήμην ακόμη και των εκλεγμένων τους συμβούλων.
Β) Η συγκρότηση της Οικονομικής Επιτροπής γίνεται με εξασφαλισμένη την πλειοψηφία της δημοτικής – περιφερειακής αρχής. Παρότι η συγκρότησή τους γίνεται με εκλογή, εάν στο τέλος της εκλογικής διαδικασίας η παράταξη του δημάρχου – περιφερειάρχη δεν έχει εκλέξει τον απαιτούμενο αριθμό μελών στην επιτροπή ώστε να έχει την απόλυτη πλειοψηφία, καταλαμβάνει τις θέσεις των μικρότερων παρατάξεων, μέχρι την διαμόρφωση πλειοψηφίας. Μάλιστα μειώνεται ο αριθμών των εδρών της Οικονομικής Επιτροπής σε δημοτικό και περιφερειακό επίπεδο. Η διαδικασία αυτή αλλοιώνει το αποτέλεσμα των εκλογών, καταργεί την αναλογικότητα, ενώ αποκλείει από μια επιτροπή με τις κρισιμότερες αρμοδιότητες τις μικρότερες παρατάξεις. Με τον ίδιο τρόπο συγκροτείται και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής των Δήμων.
Γ) Αντίστοιχα, εξασφαλίζεται η πλειοψηφία της παράταξης του δημάρχου /περιφερειάρχη στα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου των ΟΤΑ.
Δ) Αυξάνονται – οι ήδη ενισχυμένες – αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής. Έτσι, η οικονομική λειτουργία των δήμων και των περιφερειών ουσιαστικά ελέγχεται σε μεγάλο βαθμό από ένα ολιγομελές όργανο που συγκροτείται κατά παράβαση της ψήφου των πολιτών. Η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της οικονομικής επιτροπής αφορά κατά βάση τη συγκρότηση και προετοιμασία επενδυτικών πλάνων και πλάνων «αξιοποίησης» της περιουσίας των ΟΤΑ, καθιστώντας ξεκάθαρο ότι στόχος των διαρθρωτικών αυτών αλλαγών είναι η πλήρης άλωση των υπηρεσιών της αυτοδιοίκησης από ιδιωτικά «επενδυτικά» συμφέροντα και το ξεπούλημα τής περιουσίας της.
Ε) Οι χωρικοί αντιπεριφερειάρχες μπορούν να ορίζονται μόνο από την παράταξη του περιφερειάρχη, σε αντίθεση με τον Κλεισθένη Ι, κατά τον οποίο μπορεί να ορίζονται από οποιαδήποτε παράταξη, με προϋπόθεση τη συμφωνία της παράταξης. Επίσης, προβλέπεται η έκπτωση των αντιπεριφερειαρχών και των αντιδημάρχων, σε περίπτωση που διαγραφούν από την παράταξή τους, ή ανεξαρτητοποιηθούν.
Πέρα από τα παραπάνω, με τις τροποποιήσεις επιχειρείται η κατάργηση των βασικότερων από τις ήδη συρρικνωμένες αρμοδιότητες των κοινοτικών συμβουλίων. Πλέον, τα κοινοτικά συμβούλια δεν θα έχουν την δυνατότητα να αποφασίζουν, αλλά μόνο να εισηγούνται, για την κατανομή της χρηματοδότησης και τα έργα που μπορούν να γίνουν στην κοινότητα χρηματοδοτούμενα από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους που της αναλογούν. Με τον τρόπο αυτόν, τα κοινοτικά συμβούλια γίνονται σχεδόν απολύτως διακοσμητικά και αίρονται ακόμα και τα ελάχιστα βήματα αποκέντρωσης που έγιναν με τον Κλεισθένη.
Υπάρχει ένα ακόμα σημείο, που δείχνει το βαθμό της υποκρισίας της νέας κυβέρνησης. Πρόκειται για μία κυβέρνηση που, σε κάθε ευκαιρία, χρησιμοποιεί το επιχείρημα της «αξιοκρατίας» και της ανάδειξης των «αρίστων», για να νομιμοποιήσει κάθε αντιδραστικό μέτρο που προτείνει. Από τις αλλαγές στα πανεπιστήμια και το όριο φοίτησης, έως την εκδικητική αξιολόγηση στο δημόσιο, η μόνιμη επωδός είναι αυτή της αξιοκρατικής επιλογής. Φαίνεται όμως ότι στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης, καταργείται κάθε πρόσχημα. Έτσι, για τον διορισμό του Εκτελεστικού Γραμματέα της Περιφέρειας καταργείται η επιλογή μετά από δημόσια προκήρυξη, ώστε υποψήφιοι για τη θέση να είναι μόνο οι ημέτεροι του περιφερειάρχη. Σαν να μην έφτανε αυτό, για τους Ειδικούς Συμβούλους ή Συνεργάτες των Περιφερειών καταργείται ως αναγκαία προϋπόθεση το πτυχίο ΑΕΙ, το οποίο μπορεί να αντικατασταθεί με την εμπειρία. Σύμφωνα δε με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, η εμπειρία μπορεί να προκύπτει και μόνο από το γεγονός ότι ο Ειδικός Σύμβουλος ή Συνεργάτης έχει υπάρξει αιρετός στην αυτοδιοίκηση. Έτσι λοιπόν φαίνεται πόσο κόπτεται η κυβάρνηση της ΝΔ για την υποτιθέμενη «αριστεία», η οποία αξιοποιείται μόνο όταν είναι να διαμορφώσει αποκλεισμούς και να δικαιολογήσει την αναδιάρθρωση.
Όλα τα παραπάνω, αποτελούν ένα μόνο μέρος των προθέσεων της νέας κυβέρνησης για την αυτοδιοίκηση. Και φυσικά, οι αντιδημοκρατικές ρυθμίσεις δεν εισάγονται ούτε για ιδεολογικούς λόγους, ούτε για το καλό των πολιτών. Εισάγονται για να εξασφαλίσουν την δυνατότητα ομαλής επιβολής αντιδραστικών, νεοφιλελεύθερων μέτρων, με μοχλό την τοπική αυτοδιοίκηση. Για να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη λειτουργία των οργάνων της με κριτήριο την ιδιωτικοποίηση όλων των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, την ανταποδοτικότητα των υπηρεσιών, στο όνομα της οποίας περικόπτεται κάθε λειτουργία στήριξης των φτωχότερων στρωμάτων, για να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη εφαρμογή των παρεμβάσεων στον χώρο και το περιβάλλον υπέρ του μεγάλου κεφαλαίου. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση, αλλά και οι παρατάξεις της που εκλέχθηκαν σχεδόν σε όλες τις περιφέρειες και στους μεγαλύτερους δήμους της χώρας, έχουν κάνει εξαρχής γνωστές τις προθέσεις τους: ιδιωτικοποίηση όλων των δημόσιων λειτουργιών (μεταξύ των οποίων τα απορρίμματα, τον ηλεκτροφωτισμό κ.λπ.), ανταποδοτικότητα, δηλαδή περικοπές, σε όλες τις κοινωφελείς λειτουργίες, ανεπιφύλακτη στήριξη των «επενδύσεων» που υποβαθμίζουν το περιβάλλον και την ποιότητα ζωής. Και, βεβαίως, προμετωπίδα σε αυτή την κατεύθυνση θα αποτελέσει και ο νέος Περιφερειάρχης Αττικής.
Αντίστοιχα, γνωστές είναι και οι προθέσεις τους σε ότι αφορά στην χρηματοδότηση των ΟΤΑ, την ακόμα μεγαλύτερη περικοπή των ΚΑΠ, δηλαδή της συμμετοχής του κρατικού προϋπολογισμού στην χρηματοδότηση των λειτουργιών της αυτοδιοίκησης, την ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση από τα ΕΣΠΑ, που σημαίνει την υποβάθμιση κάθε είδους στήριξης των φτωχότερων στρωμάτων από την αυτοδιοίκηση.
Οι ρυθμίσεις αυτές, εισάγονται επιπλέον, για να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη διαχείριση και κατανομή των τεράστιων κονδυλίων που διαχειρίζονται ιδιαίτερα οι περιφέρειες, ειδικά η Περιφέρεια Αττικής, με κριτήριο την εξυπηρέτηση των μεγάλων συμφερόντων και συγκεκριμένων πολιτικών, σε βάρος της πλειοψηφίας των κατοίκων.
Δεν είναι τυχαία η ταυτόχρονη δρομολόγηση της μεταφοράς της υποχρέωσης συλλογής του ΕΝΦΙΑ από την Εφορία στους δήμους. Μια τέτοια αλλαγή, πέρα από την ακόμη μεγαλύτερη εισπρακτική πίεση που θα μεταφέρει στους πολίτες, εξαρτώντας ενδεχομένως την παροχή των υπηρεσιών των ΟΤΑ από την εξόφληση του ΕΝΦΙΑ, αποκαλύπτει πλήρως την αυτοδιοίκηση που οραματίζονται. Μια αυτοδιοίκηση που η οικονομική της αυτάρκεια θα εξαρτάται από την μετατροπή της σε εισπρακτικό μηχανισμό. Αλλά και μια αυτοδιοίκηση βαθιά ταξική, που θα εντείνει τις κοινωνικές ανισότητες. Σε μια τέτοια περίπτωση, οι δήμοι των υποβαθμισμένων περιοχών που μένει η πλειοψηφία των λαϊκών στρωμάτων, με χαμηλές αξίες ακινήτων θα αφήνονται ακόμη περισσότερο στην εγκατάλειψη, χωρίς επαρκείς πόρους, αντί να στηρίζονται από την κεντρική εξουσία.
Όμως, ας μην έχουν καμία βεβαιότητα ότι τα σχέδιά τους θα περάσουν. Απέναντί τους θα πρέπει να βρουν το σύνολο των τοπικών κινημάτων, των κατοίκων που πλήττονται, αλλά και των αυτοδιοικητικών παρατάξεων της αριστεράς.
Ιδιαίτερα σε σχέση με τις αλλαγές του θεσμικού πλαισίου της αυτοδιοίκησης, πρέπει να διαμορφωθεί άμεσα ένα μέτωπο όλων των αυτοδιοικητικών παρατάξεων και αιρετών της αριστεράς που θα απαιτήσει την απόσυρση και τη μη εφαρμογή τους. Από την πλευρά μας, απευθύνουμε κάλεσμα σε αυτή την κατεύθυνση, σε όλες τις δυνάμεις και τους αιρετούς που θέλουν να αντισταθούν στις αντιδημοκρατικές ρυθμίσεις, αλλά και στις προϋποθέσεις που επιχειρούν να διαμορφώσουν για την ευκολότερη εφαρμογή της νεοφιλελεύθερης, αντιδραστικής πολιτικής που ετοιμάζουν.